درمان آرتروز و ساییدگی زانو با روشهای غیر جراحی
دکتر سيد احمد رئيس السادات دبير انجمن طب فيزيکي در مصاحبه با خبرگذاری ایرنا: (مشاهده خبر)
آرتروز يک بيماري مزمن و پيشرونده است که خاصيت فرسايشي دارد و تاکنون هيچ يک از داروهاي شيميايي يا روشهاي فيزيکي نتوانستهاند آن را درمان کنند يا جلوي پيشرفت آن را به طور کامل بگيرند. از اين رو، دانشمندان و محققان با مطالعه روشهاي جديد، به دنبال به دست آوردن راهي براي کنترل اين بيماري به جاي درمان آن هستند. در واقع سعي کلي در مورد آرتروز اين است که درد بيمار کاهش يابد و خشکي مفصل کمتر شود تا عملکرد حرکتي بهتري داشته باشد.[/alert]
واژهی آرتروز، به معنی مفاصل ملتهب و دردناک میباشد. آرتروز مفصل زانو بر سه نوع اصلی بوده و عوامل زیادی میتوانند منجر به ایجاد آن شوند.
انواع آرتروز زانو
استئوآرتریت
استئوآرتریت، شایعترین نوع آرتروز زانو میباشد. استئوآرتریت عارضهای است که در طی آن، غضروفهای مفصلی بهمرورزمان تخریب میشوند. این روند معمولاً کند و پیشرونده بوده و در افراد میانسال یا پیرتر رخ میدهد. علت ایجاد استئوآرتریت شناخته نشده است بااینحال عوامل مختلفی میتوانند خطر ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. ازجمله این عوامل میتوان به وراثت، افزایش وزن بدن، کهولت سن، جنسیت و آسیب به زانو اشاره کرد.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)
آرتریت روماتوئید، نوعی آرتروز التهابی است که در طی آن، پوشش داخلی مفصل (غشای سینوویال) دچار التهاب میشود. آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) ممکن است در هر سنی رخداده و شیوع آن در زنان بیشتر است. بهعنوان یک قانون کلی، آرتریت روماتوئید بر روی هر دو زانو اثر خواهد گذاشت. با التهاب هر چه بیشتر غشای سینوویال، مواد شیمیایی غیرطبیعی به درون مفصل آزاد میشوند که بهآرامی باعث خوردگی و تخریب غضروفهای مفصلی خواهند شد.
آرتروز پس از آسیب
آرتروز پس از آسیب، بعد از وقوع یک یا چند حادثه برای زانو ایجاد میشود. این نوع از آرتروز، بهطور ناگهانی به استئوآرتریت پیشرفت کرده و ممکن است پس از شکستگی استخوانها، پارگی یک رباط (مانند رباط صلیبی قدامی) و یا پارگی در مینیسک ایجاد شود.
علائم و نشانههای آرتروز زانو
درد، ورم و گرفتگی ازجمله علائم شایع آرتروز زانو میباشند. آرتروز دردناک زانو معمولاً با گذشت مدتزمانهای طولانی ایجاد میشود. بااینحال ممکن است درد این عارضه بهصورت ناگهانی عود کرده که با استراحت بهبود پیدا میکند. با پیشرفت آرتروز، ورم و گرفتگی در مفصل بیشتر شده و خم و راست کردن زانو به امری دشوارتر تبدیل میشود.
در ابتدا، درد به هنگام بلند کردن اجسام سنگین حس میشود ولی با پیشرفت بیماری ممکن است به هنگام شب و موقع نشستن نیز احساس درد کنید. ممکن است درد موجب احساس ضعف در زانو شده و باعث قفل شدن آن گردد. افراد مبتلا به آرتروز معمولاً از بدتر شدن درد به هنگام تغییرات آب و هوایی گله میکنند.
تشخیص
دکتر رئیس السادات، از شما میخواهد تا علائم عارضهی خود را بهدقت و بهطور کامل شرح دهید. بهعلاوه، یک معاینهی فیزیکی با تمرکز بر روی توانایی راه رفتن و خم و راست کردن زانو انجامشده و در طی آن، نواحی حساس اطراف زانو بررسی میشوند.
در طول معاینهی شما، از عکسبرداری با اشعهی ایکس نیز استفاده میشود تا در صورت از بین رفتن فاصلهی مفصلی بین استخوانها، پزشک از آن مطلع گردد. غضروف در عکسبرداری با اشعهی ایکس نمایان نمیشود ازاینرو، وقوع آرتروز با نزدیک شدن استخوانهای مفصل به یکدیگر تشخیص داده میشود. در برخی از موارد و بهمنظور رد احتمال عارضههای دیگر، ممکن است از آزمایش خون و اسکن MRI نیز استفاده شود.
درمان آرتروز زانو
سرما و گرما
احساس گرما میتواند درد را کاهش داده و موجب افزایش جریان خون در منطقه شود. این امر موجب رسیدن مواد غذایی و شیمایی موردنیاز مفصل به آن و همچنین دفع مواد زائد که ممکن است باعث ناراحتی و درد مفصل شوند میگردد.
یخ میتواند یک ابزار درمانی بسیار کارآمد برای کاهش درد و ورم ناشی از آرتروز زانو باشد.
بریس های طبی زانو
میتوان برای تثبیت زانو و کاهش فشار واردشده بر روی آن، از بریسهای طبی استفاده نمود. در مواردی که زانو ضعیف و لرزان است، استفاده از این وسایل میتواند بسیار مفید باشد. انواع مختلفی از بریسهای طبی مخصوص آرتروز در بازار موجودند:
بریس کاهندهی فشار. پیشرفتهترین انواع این بریسها، فشار را بر روی مناطقی غیر از زانوی مبتلا به آرتروز پخش میکنند. این کار به طرز قابلتوجهی موجب کاهش درد میشود.
بریس های حمایتی. این بریس ها از زانو حمایت و مراقبت میکنند.
بریس های مخصوص آرتروز نباید بهتنهایی برای درمان این عارضه استفاده شوند و برای گرفتن بهترین نتیجه از روند درمان، باید روشهای درمانی دیگری را به همراه آنها مورداستفاده قرارداد.
عصای زیر بغل میتواند برای کاهش فشار واردشده بر روی زانو به هنگام راه رفتن مورداستفاده قرار بگیرد. درواقع عصا نمیتواند فشار واردشده بر روی مفصل را کاهش دهد، ولی میتواند به حفظ تعادل بدن کمک کند. درصورتیکه از یک عصا استفاده میکنید، همیشه آن را در سمت مخالف محل آسیبدیده به کار ببرید.
پدهای ژلهای زانو
این وسایل با ویژگی نرمی و ضربهگیری خود، میتوانند نشستن بر روی زانوها را بسیار آسان کرده و فشار وارده بر روی مفصل را کاهش دهند. این پدها همچنین قادرند فشار وارد شده از درون مفصل را در قسمتهای مختلف آن تقسیم کنند.
کفش
کفشهایی با پاشنهی کوتاه و کفیهای نرم بپوشید. کفشهای پاشنهبلند موجب افزایش فشار واردشده بر روی مفصل زانو میشوند. کفی نرم کفش میتواند با جذب ضربهها، فشار گذرنده از مفصل زانو را کاهش دهد. در صورت داشتن مشکلات مربوط به قوس پا میتوانید از کفیهای مخصوص استفاده کنید – داشتن کف پای صاف میتواند فشار وارده بر روی بخش داخلی زانو را افزایش دهد. با استفاده از کفیهای مخصوص کفش میتوان حالتهای نامناسب پا را نیز اصلاح کرد.
رژیم غذایی و کاهش وزن
کاهش ۵ تا ۱۰ درصدی وزن بدن میتواند بهطور قابلتوجهی درد زانوی ناشی از آرتروز را کاهش دهد. این کار همچنین توانایی شما در ورزش کردن را افزایش میدهد. کاهش وزن تنهای بهعنوان بخشی از برنامهی درمانی آرتروز زانو در افراد مبتلا به اضافهوزن توصیه میشود.
ورزش برای آرتروز زانو
بهترین روش درمانی آرتروز، ورزش کردن میباشد. بهترین گزینه، داشتن برنامهای ترکیبی از ورزشهای ایروبیک و هوازی مانند شنا و دوچرخهسواری به همراه تمرینات تقویتی و حرکتی میباشد. برای آشنایی بیشتر با ورزشهای زانو درد میتوانید بر روی لینک کلیک کرده و مقاله موردنظر را مشاهده فرمایید.
- تمرینات تقویتی. داشتن عضلات قدرتمندتر به معنی حمایت بیشتر از زانو و درنتیجه کاهش فشار واردشده بر روی آن میباشد. این امر موجب کاهش درد خواهد شد.
- تمرینات حرکتی. زمانی که زانو شروع به گرفتگی کرده و عضلات سفت میشوند، این تمرینات میتوانند راه عبور فشار از درون زانو را تغییر داده و فشار بیشتری بر روی غضروفها و استخوانها قرار دهند. راه رفتن بر روی پا بدون راست کردن کامل آن، حتی برای چند درجه، کار بسیار دشوارتری است. بنابراین مهم است که زانوی خود را تا حد امکان متحرک نگهدارید.
طب سوزنی
مطالعات نشان میدهند که طب سوزنی میتواند یک روش درمانی بسیار کارآمد برای درمان آرتروز زانو باشد. این روش به کاهش درد و افزایش جریان خون در منطقهی موردنظر کمک میکند. بااینحال، طب سوزنی یک راهحل کوتاهمدت برای تسکین درد است تا شما پسازآن بتوانید به ورزش و تمرینات درمانی پرداخته و قدرت و انعطافپذیری خود را بهعنوان راهحل بلندمدت افزایش دهید.
داروهای مورداستفاده برای آرتروز
مسکنهای درد
میتوان از مسکنهای بدون نیاز و یا نیازمند نسخه استفاده کرد. استفاده از داروهای مسکن برای از بین بردن کوتاهمدت درد و انجام ورزشهای درمانی، رویکردی بسیار مناسبتر نسبت به تحمل درد و صبر کردن برای تضعیف هرچه بیشتر زانو و دردناک شدن آن میباشد. این، یکی از مهمترین روشهای درمانی آرتروز زانو میباشد.
داروهای ضدالتهاب
رایجترین نوع استفادهشدهی این داروها برای درمان آرتروز زانو، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) میباشد. برخی از این داروها مانند ایبوپروفن بدون نسخه در دسترس بوده و انواع قویتر آنها به نسخهی پزشک احتیاج خواهند داشت.
تزریقات
دو نوع تزریق برای درمان آرتروز زانو مورداستفاده قرار میگیرند.
- تزریقات کورتیکواستروئید که ترکیبی از داروهای بیحسی موضعی و استروئید بوده و بهمنظور کاهش درد و ورم، به درون مفصل تزریق میشود.
- تزریق روانکنندههای مفصلی مانند سینویسک. در این روش مادههای ژل مانند طبیعی که در مفاصل سالم یافت میشوند را بهمنظور روان کردن حرکت زانو، به درون آن تزریق میکنند.
درمان آرتروز زانو با عمل جراحی
معمولاً روشهای درمانی محافظهکارانه برای مدیریت علائم و پیشرفت آرتروز زانو کفایت میکنند. بااینحال ممکن است در برخی موارد درد بسیار شدید و ناتوانکننده باشد که در این صورت عمل جراحی در نظر گرفته میشود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.