علت و درمان گرفتگی، اسپاسم و خشکی عضلات
گرفتگی عضلات، انقباض غیرارادی عضله است که به مدت چند ثانیه تا چند دقیقه طول میکشد. گرفتگی عضلات میتواند موجب بروز درد شدیدی در اعماق عضله میشود. گرفتگی عضلات، عارضهای شبیه اسپاسم عضلانی است و دلایل بروز هر دو عارضه، مشابه یکدیگر هستند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#cacaca”]
تصمیمگیری درباره درمان افراد مبتلا به گرفتگی عضلات، به شدت و درجه مشکل و ناتوانی بستگی دارد. اگر درد خفیف است و خودبهخود برطرف میشود، مصرف مسکنهای موضعی و خوراکی بدون نسخه ممکن است مناسب باشد. برای رفع اسپاسم و دردهای شدیدتر و یا چنانچه درد و اسپاسم عضلانی به دفعات روی دهد، بیمار باید برای انجام بررسی بیشتر به فیزیوتراپ مراجعه نماید. روشهای فیزیوتراپی ارائهشده توسط متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی دکتر رئیسالسادات، مانند ماساژ درمانی، الکتروتراپی، مگنت تراپی، شاکویو تراپی و ورزشهای مخصوص، به شما کمک خواهد کرد تا درد ناشی از گرفتگی عضلات را کنترل و از بروز گرفتگیهای عضلانی در آینده پیشگیری نمایید. جهت مشاوره یا رزرو نوبت میتوانید با ما از طریق شمارههای ۰۲۱۲۲۱۱۹۹۴۶ – ۰۲۱۲۲۱۱۹۹۴۸ تماس حاصل فرمایید.[/alert]
علائم گرفتگیهای عضلانی شایع
گرفتگی عارضهای دردناک است و تا زمان برطرف شدن فرد را از انجام کارها متوقف میکند. هنگام گرفتگی، عضله، حساس، متورم و سفت میشود و تا زمانی که گرفتگی برطرف نگردد نمیتوان از عضلهای که دچار گرفتگی شده استفاده کرد. در برخی موارد، گرفتگی شدید میتواند موجب بروز التهاب و درد شود که تا چند روز پس از وقوع گرفتگی نیز، ادامه یابد.
گرفتگی میتواند در هر یک از عضلات بدن اتفاق بیافتد، بیشترین عضلات درگیر در اسپاسم و گرفتگی عبارتند از:
- عضلات پا و ران و پشت ساق پا
- عضلات دست
- عضلات گردن
- عضلات کمر و پایین کمر
انواع مختلف گرفتگیهای عضلات و دلایل بروز آنها
گرفتگیها بر اساس گروههای عضلانی تحت تأثیر و دلایل مختلف بروز، طبقهبندی میشوند. ۴ نوع گرفتگی عضلات اسکلتی وجود دارد:
گرفتگیهای واقعی
گرفتگیهای واقعی براثر تحریک شدید اعصاب عضله به وجود میآیند. این نوع از گرفتگیها میتوانند بخشی از یک گروه عضلانی یا تمام آن گروه را درگیر کنند. گرفتگیهای واقعی متداولترین نوع از گرفتگیهای عضلات اسکلتی هستند. این گرفتگیها ممکن است به دلایل مختلفی روی دهند از جمله:
- آسیبدیدگی: جراحت و آسیبدیدگی به تنهایی میتواند موجب بروز گرفتگی شود. گرفتگی ممکن است به عنوان یک مکانیزم حفاظتی به دنبال آسیبدیدگی روی دهد. در چنین حالتی، گرفتگی جهت تثبیت وضعیت آسیبدیدگی و به حداقل رساندن حرکت و پیشرفت آن به قسمتهای دیگر بدن، روی میدهد.
- کم شدن آب بدن: کاهش یافتن آب در بدن عمدتاً براثر آبوهوای گرم روی میدهد که ممکن است نشانه اولیه وجود مشکلی جدیتر مانند گرمازدگی باشد. ورزشکاران و افرادی که فعالیتهای شدید بدنی دارند، به دلیل خروج مایعات بدن از طریق تعریق، بیشتر دچار کاهش آب بدن میشوند.
- کمبود پتاسیم: زمانی که میزان پتاسیم در بدن کم باشد، عضلات ضعیف میشوند و ممکن است گرفتگی عضلات روی دهد.
- کم بودن میزان کلسیم و منیزیم خون: زمانی که میزان کلسیم و منیزیم خون کم باشد، اعصاب و عضلات تحت تأثیر قرار میگیرند. مصرف داروهای دیورتیک (ادرارآور)، کافی نبودن میزان کلسیم، منیزیم و ویتامین D در رژیم غذایی و تهوع مکرر، موجب این کمبود میشود.
- گرفتگی در هنگام استراحت: بزرگسالان و همچنین کودکان ممکن است در هنگام استراحت کردن به گرفتگیهای ماهیچه در هنگام استراحت کردن دچار شوند. این نوع از گرفتگی، بیشتر، شبهنگام تجربه میشود و هر چند که در خواب آزاردهنده است، اما به هیچوجه خطرناک نیست.
تشنج عضلانی
تشنج عضلانی، نوعی گرفتگی است که تمام پایانههای عصبی بدن را فعال میکند. بدین صورت عضلات، تحت تأثیر قرار میگیرند و تمام بدن دچار گرفتگی میشود. تشنج عضلانی، دیگر عملکردهای عصبی عضلات و اندامهای مختلف بدن را هم تحت تأثیر قرار میدهد.برای مثال، هنگامیکه میزان کلسیم خون پایین بیاید (مشابه گرفتگی واقعی)، علاوه بر وجود احتمال گرفتگی بازو، نوعی حالت مورمور و خوابرفتگی در اطراف دهان یا سایر اندامها احساس میشود.
انقباض موضعی
وقتی که عضلات قادر به شل شدن نباشند، انقباض موضعی رخ میدهد. این نوع انقباض در اثر کاهش ای تی پی (آدنزین تری فسفات) بروز میکند. ای تی پی، منبع انرژی سلول است که برای انجام کار عضلانی استفاده میشود. کمبود در میزان ای تی پی در سلول، از شل شدن رشتههای عضلانی جلوگیری میکند. این نوع انقباض، بدون تحریک اعصاب رخ میدهد و ممکن است اکتسابی یا ارثی باشد.
گرفتگیهای دیستونیک
گرفتگیهای دیستونیک وقتی روی میدهند که در هنگام حرکت، عضلهای که به آن نیاز نیست، منقبض شود؛ مثلاً، گرفتگی در عضلهای روی خواهد داد که آن عضله در جهتی مخالف حرکت مورد نظر فعالیت میکند. این نوع از گرفتگیها، معمولاً در گروههای عضلانی کوچکتر مثل فک، پلک، نای و غیره رخ میدهند.
درمان گرفتگیهای عضلات
خبر خوب این است که گرفتگیهای عضلات معمولاً ظرف چند دقیقه برطرف میشوند و معمولاً نیاز به مراقبتهای پزشکی ندارند. شما معمولاً میتوانید گرفتگیهای ماهیچهها را به کمک اقدامات خودمراقبتی، درمان کنید. در صورتی که گرفتگی عضلات شما ادامهدار باشد و بیش از چند روز طول بکشد حتماً باید به متخصص مراجعه کنید.
سرمادرمانی
در این روش از کیسههای یخ یا ماساژ یخ برای رفع صدمات شدید و تسکین درد (شدید یا مزمن)، کاهش تورم، التهاب و اسپاسم های عضلات استفاده میشود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی میتواند روشهایی را جهت کمک به جلوگیری از بروز گرفتگیهای عضلات ارائه کند و در صورت وقوع، به درمان آنها کمک میکند. فیزیوتراپها بر اساس نتایج به دست آمده از ارزیابی اولیه، یک برنامه درمانی شخصی را برای بیمار تدوین میکنند.
درمان دستی
اگر چه روش درمان دستی دامنه وسیعی دارد اما معمولاً فیزیوتراپها از تاکتیکهای رایجی مثل کشش، ماساژ و حرکات تقویتی عملی جهت بازآموزی اصول صحیح حرکت و مکانیک بدن استفاده میکنند. درمان دستی مهمترین روش برای رفع محدودیتهای حرکتی میباشد و به بیماران کمک میکند تا بهتر بتوانند حرکت کنند.
اولتراسوند
روش اولتراسوند درمانی جهت آماده شدن برای انجام درمان دستی یا ورزش، از طریق تولید حرارت در اعماق بدن با استفاده از امواج صوتی، میتواند به شل شدن بافتها کمک کند.
شاکویو تراپی
در روش شاکویو تراپی، حرارت در اعماق بافت نرم (عمق بافت ۵-۱۰ سانتیمتر) تولید میگردد و بدین طریق، خونرسانی به عضلات و بافت افزایش و التیام و قابلیت انبساط این بافتها بهبود مییابد.
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی گزینه درمانی متداولی برای بازیابی عملکرد عضلانی، در عضلاتی است که به دنبال یک آسیبدیدگی و حادثه، به اسپاسمها و گرفتگیها دچار شدهاند. فیزیوتراپها با اعمال یک محرک الکتریکی ثابت اما جزئی، میتوانند موجب رفع انقباضات از عضلاتی شوند که ممکن است انقباض در آنها پنهان باقی بماند. این روش موجب بازیابی صحیح حرکت و عملکرد عضلات در زمانی کوتاهتر از آنکه ورزش بهتنهایی بتواند، میگردد.
لیزر کمتوان
در روش لیزر درمانی از نور در یک طولموج معین برای تحریک استفاده میشود. این روش درمان میتواند به کاهش التهاب، خستگی و درد عضلانی کمک کند. همچنین لیزرتراپی، این اجازه را به فیزیوتراپ میدهد که با ایجاد ناراحتی کمتر، مفصل آسیبدیده را راحتتر حرکت دهد.
ورزش و تمرین
شاید ورزش یک روش بدیهی به نظر برسد اما این روش یک برنامه جهت درمان و جلوگیری از درد و اسپاسم میباشد. این تمرینات فقط انجام حرکات قدیمی نیستند بلکه این حرکات جهت کمک به بهبود بیمار از طریق تقویت عضلات مورد نظر و توجه به وجود هر گونه عدم تعادل در عضلات میشوند. با انجام هر گونه تمرین منظم، حتی افرادی که بهطور روزانه باید بیشترین ساعات را در پشت میز بنشینند میتوانند از اسپاسم ها و دردهای شایع جلوگیری نمایند.
چگونه میتوان از گرفتگیهای ماهیچه جلوگیری نمود؟
اگر معمولاً هنگام ورزش دچار گرفتگی عضلات میشوید، حتماً قبل و بعد از ورزش، حرکات کششی انجام دهید. علاوه بر کشش، گرم کردن مناسب پیش از ورزش و خنک کردن پس از آن نیز مفید و مؤثر است. همچنین مطمئن شوید که قبل، حین و پس از تمرین، به میزان کافی آب به بدن رساندهاید.
پیشگیری از گرفتگیهای دیستونیک
با توجه به عوامل ارگونومی که ممکن است ایجادکننده گرفتگیهای دیستونیک باشند و پرهیز از وارد شدن فشار بیش از حد بر سایر عضلات در هنگام انجام فعالیت بدنی، میتوان از بروز اینگونه گرفتگیها پیشگیری نمود.
پیشگیری از گرفتگیها در هنگام استراحت
انجام منظم حرکات کششی (مخصوصاً قبل از خواب اگر که از گرفتگیهای شبانه رنج میبرید) و وجود کلسیم و منیزیم به میزان کافی در بدن، میتواند از گرفتگیهای زمان استراحت جلوگیری کند.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.