علت زانو درد و درمان آن
مفصل زانو پیچیدهترین مفصل بدن است که وزن را تحمل میکند و حرکاتی مانند راه رفتن، نشستن، ایستادن و دویدن را برای ما فراهم میکند. این مفصل دارای ساختارهایی مانند استخوانها، رباطها، عضلات، عصبهایی که به زانو حس میدهند و تاندونها است.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#cacaca”]
دکتر رئیس السادات نه فقط علائم زانو درد شما را درمان میکند بلکه علل درد را نیز بررسی میکند. دکتر رئیس السادات با پیدا کردن علل زانودرد و درمان آنها، به شما کمک خواهد کرد هر چه سریعتر و بهتر درمان شوید و از اولین جلسه درمانی، پیشرفتهای قابل مشاهدهای داشته باشید.[/alert]
آناتومی زانو
تاندونها استخوانهای زانو را به عضلاتی که مفصل زانو را حرکت میدهند، متصل میکنند. رباطها به استخوانهای زانو متصل میشوند و به زانو ثبات و پایداری میبخشند:
- رباط متقاطع جلویی از لغزش استخوان فمور به عقب، بر روی استخوان تیبیا (یا از لغزش استخوان تیبیا به جلو، بر روی استخوان فمور) جلوگیری میکند.
- رباط متقاطع عقبی از لغزش استخوان فمور به جلو، بر روی استخوان تیبیا (یا از لغزش استخوان تیبیا به عقب، بر روی استخوان فمور) جلوگیری میکند.
- رباطهای جانبی داخلی و خارجی از لغزش استخوان فمور به این طرف و آن طرف جلوگیری میکنند.
دو قطعه C شکل از غضروف که مینیسکهای داخلی و خارجی نامیده میشوند، به عنوان ضربهگیر بین استخوانهای فمور و تیبیا عمل میکنند. بورساهای یا کیسههای پر از مایع متعددی نیز وجود دارند که به یکنواخت و نرم حرکت کردن زانو کمک میکنند.
مفاصل زانو در نگه داشتن وزن بدن فرد یک نقش حیاتی ایفا میکنند و از این طریق فشار زیادی را تحمل میکنند و حتی در هنگام راه رفتن، دویدن و پریدن فشار بیشتری را متحمل میشوند. درد زانو بسیار شایع است، هم به دلیل صدمات ورزشی و هم به دلیل ساییدگی ناشی از فعالیتهای روزمره زندگی.
علل زانو درد
از علل زانودرد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آرتریت (ورم مفاصل). که شامل آرتروز، آرتریت روماتوئید و نقرس میشود.
- چاقی و گذشت سن. هر دو از علل بسیار شایع زانو درد هستند.
- آسیب وارد شدن. از آنجایی که زانو مفصلی از بدن است که بیشترین مسئولیت را برعهده دارد، بنابراین خطر آسیب دیدن آن بسیار زیاد است. این آسیبها میتواند به استخوان، رباط و غضروف وارد شود که در نهایت منجر به درد حاد زانو میشود.
- پیچ خوردن. پیچ خوردن به دلیل حرکات ناگهانی و غیرطبیعی اتفاق میافتد و باعث درد و همچنین محدود شدن حرکت مفصل زانو میشود.
- ورم کردن. این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از زانو رخ میدهد و باعث ورم کردن تاندونها (طنابی که استخوان و عضله را به هم متصل میکند) میشود. بعضی اوقات به این آسیب «زانوی پرش» میگویند زیرا در ورزشهایی که پریدن دارد، مانند بسکتبال، بیشتر اتفاق میافتد.
- پریدگی استخوان. بعضی اوقات آسیب وارده به زانو میتواند بخشهایی از استخوان یا غضروف را بشکند. این قطعات شکسته شده میتوانند در مفصل گیر کنند و باعث مسدود شدن آن شوند. در این حالت ممکن است مفصل فرد ورم کند و درد داشته باشد.
- استفاده بیش از حد. استفاده بیش از حد از زانو میتواند باعث بورسیت و در نهایت منجر به درد شدید زانو شود.
- سندرم باند ایلیوتیبیال. این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از باند ایلیوتیبیال رخ میدهد؛ باند ایلیوتیبیال بافتی است که از مفصل ران تا قلم ساق پا واقع در پشت زانو کشیده شده است.
- سندرم پلیکا داخلی. این آسیب به دلیل استفاده بیش از حد از پلیکا رخ میدهد؛ پلیکا یک بافت چینخورده در مفصل زانو است.
- بیماری ازگود اشلاتر. این آسیب که به دلیل استفاده بیش از حد اتفاق میافتد در میان نوجوانانی که ورزش میکنند شایع است و باعث ورم کردن و درد استخوان برآمدهی زیر زانو میشود.
- دررفتگی جزئی کشکک زانو (نیمه دررفتگی کشکک). این آسیب معمولاً به دلیل شرایط فیزیکی ساق پا رخ میدهد. کشکک از جای خود در میرود و باعث ایجاد درد و تورم میشود.
- بورسیت یا زانوی پیشخدمتان. این عارضه ناشی از زانو زدن طولانیمدت یا انجام حرکات تکراری روی زانو است. بورسا کیسهای پر از مایع است که برای مفصل زانو مانند یک بالشتک عمل میکند. ممکن است به دلیل وارد آمدن آسیب یا آرتریت، پشت زانو ورم کند که به آن کیست حفره پشت زانو (کیست بیکر) نیز گفته میشود.
- خونریزی در مفصل زانو. در این آسیب که به آن همارتروز نیز میگویند، رگهای خونی اطراف رباطهای زانو آسیب میبینند و باعث گرم، سفت، کبود و متورم شدن زانو میشوند. در موارد شدید ممکن است لازم باشد فرد در بیمارستان تحت مراقبت قرار بگیرد.
- عفونت. هرگونه عفونت در مفصل زانو میتواند منجر به زانو درد شود.
نشانههای عمومی مرتبط با درد زانو
از نشانههای زانو درد میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ورم کردن
- حساسیت به لمس
- گرفتگی
- ناتوانی در درست حرکت دادن زانو
تشخیص زانو درد
اگر علائم زانو درد مشاهده شد، بایستی به پزشک مراجعه شود. انجام یک معاینه فیزیکی کامل توسط دکتر زانو به تشخیص زانو درد کمک میکند. این معاینه شامل بررسی زانو در حال راه رفتن، ایستادن، دراز کشیدن و بررسی حساسیت به لمس شکم که معمولاً در بیماری کولیت زخمی و کرون وجود دارد، است.
- آزمایش میکروسکوپی. آزمایش مایع یا سینوویال مفصل زانو
- تصویربرداری اشعه ایکس از زانو. برای تشخیص شکستگی و آرتروز
- تصویربرداری ام آر آی. برای تشخیص پارگی رباط و دیگر عارضهها
- تست منتوکس (تست تشخیصی پوستی با آنتی ژن توبرکولین). برای تشخیص سل
- آزمایشهای خون. ازجمله شمارش کامل گلبولهای خون، تست انعقاد خون و کشت خون
- آزمایش ادرار. این آزمایش به طور عمده به منظور بررسی میزان خون، شکر، پروتئین و اسید اوریک ادرار انجام میشود. بررسی میزان اسید اوریک برای تشخیص بیماری نقرس انجام میشود.
درمان درد زانو
کاهش وزن. هر نیم کیلوگرمی که شما از وزن خود کم کنید، فشاری معادل پنج برابر آن (۲٫۵ کیلوگرم) از زانو برداشته میشود. ورزش برای درد زانو و رژیم غذایی سالم میتواند به کاهش وزن کمک کند. مطابق مطالعاتی که اخیراً انجام شده است، کاهش وزن با کمک ورزش و رژیم غذایی در کنار هم، هدفی استاندارد برای تسکین و رفع زانو درد و بازیابی عملکرد آن است.
ورزش کردن. فعالیت کردن را به طور کامل متوقف نکنید. فعالیت کردن، عضلات محافظ زانو را قوی نگه میدارد. در صورتی که درد دارید از انجام دو کار خودداری کنید: دویدن و ورزشهای کششی پا که با دستگاههای ورزشی انجام میشود. با انجام این تمرینات بهتر میشوید: پیادهروی، دوچرخهسواری و تمرینات جنبشی بسته، که در آنها پا به طور ثابت بر روی زمین قرار میگیرد.
مسکنها. داروهای ساده که درد را تسکین میدهند مانند پاراستامول.
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs). داروهایی مانند ایبوپروفن (ادویل) بهتر از استامینوفن (تیلنول) هستند. در صورتی که معده شما مشکلی ندارد، این داروها را به مدت ۱۰ تا ۱۴ روز به طور مرتب مصرف کنید؛ اگر مصرف را قطع و دوباره شروع کنید تأثیر کمتری خواهد داشت.
تزریق کورتیکواستروئیدها. کورتیکواستروئیدها با کاهش دادن التهاب میتوانند زانو درد را تسکین دهند. عملکرد آنها بسیار خوب اما موقتی است. تکرار در تزریق ممکن است غضروف را زایل کند، بنابراین معمولاً متخصص زانودرد تزریقها را به سالی سه یا چهار بار محدود میکنند.
دیگر روشهای مؤثر در درمان. از جمله فیزیوتراپی، طب سوزنی، ماساژ، یوگا و طب فشاری.
طب سوزنی و طب فشاری. اگر نقاطی از زانو تحت طب سوزنی یا طب فشاری قرار گیرند، زانو درد تسکین مییابد. کار کردن روی این نقاط میتواند به شما کمک کند سریعتر و بهتر درمان شوید.
نقاط (Calf’s Nose .(A (سمت بیرونی زیر کشکک). تسکین زانو درد، گرفتگی زانو، روماتیسم پا و اِدما یا ورم.
نقاط (Sunny Side of the Mountain .(B (سمت بیرونی پایین و جلوی برجستگی ساق پا). تسکین درد بیش از حد زانو، تنش عضلانی، درد و کشیدگی عضلات.
نقاط (Three Mile Point .(C (چهار انگشت زیر کشکک، ۱ انگشت بیرون برجستگی ساق پا). تقویت کل بدن، کشیدگی عضلات و تسکین درد زانو.
نقاط (Commanding Activity .(D (لبه بیرونی تای پشت زانو). تسکین درد و گرفتگی زانو.
نقاط (Nourishing Valley .(E (فاصله بین دو تاندون در لبه داخلی تای پشت زانو). زانو درد، اختلالات دستگاه تناسلی و درد شکم.
نقاط (Crooked Spring .(F (داخل زانو در انتهای تای زانو). تسکین درد زانو، فیبروئید و تورم زانو.
نقاط (Shady Side of the Mountain .(G (لبه داخلی پا، درست زیر برجستگی ساق، زیر برآمدگی زانو و بالای برآمدگی ساق). کاهش مشکلات زانو، ورم، تنش پا، واریس سیاهرگها، اِدما، آب آوردن زانو و گرفتگی عضلات.
نقاط (Commanding Middle .(H (وسط تای پشت زانو). تسکین زانودرد، گرفتگی، ورم مفاصل، درد کمر و سیاتیک.
ماساژ درمانی زانو. ماساژ، زانو درد را کاهش میدهد و عملکرد زانو را بهبود میبخشد. ماساژ دادن سروتونین را افزایش میدهد؛ سروتونین به عنوان یک مسکن طبیعی درد عمل میکند، اضطراب را کاهش و خواب عمیق فرد را افزایش میدهد. هر کسی که با زانو درد، مفاصل یا هر جای دیگری از بدن مواجه شد، میتواند از تأثیرات ماساژ ریلکسی بهره ببرد.
ماساژ بعد از عمل. بافت اسکار ناشی از عمل جراحی از یک بیمار به بیمار دیگر متفاوت است؛ این مواد فیبری سخت (بافت اسکار) میتوانند دامنه حرکت شما را محدود کنند. ماساژ درمانی در شکستن بافت اسکار مؤثر است و میتواند فرایند بهبودی بیمار را سرعت بخشد.
پلاسمای غنی از پلاکت یا PRP. خون از بدن فرد گرفته میشود، تحت فرایند خاصی قرار میگیرد و سپس همراه با پروتئین غلیظی که به آن فاکتور رشد میگویند، به مفصل تزریق میشود. پلاسمای غنی از پلاکت قبلاً برای پیچ خوردگی پای ورزشکاران استفاده میشد اما شواهد امروزی نشان میدهد که برای زانو درد نیز مفید است.
تزریق پرولوتراپی. پرولوتراپی که مخفف «proliferation therapy» است، در واقع تولید سریع یا تکثیر کلاژن و غضروف (بافت نرمی که توانایی طبیعی بدن برای بهبودی را تسریع میکند) را توصیف میکند. معمولاً محلول پرولوتراپی شامل دکستروز (قند) و آب و گاهی اوقات شامل برخی مواد بدون ضرر مانند ویتامینها است. این محلول به ساختار تاندونها و رباطهایی تزریق میشود که میتوانند به طور موقت التهاب و فعالیت مکانیسم طبیعی خوددرمانی بدن را افزایش دهند. این کار درد را کاهش میدهد، استقامت مفاصل بیمار را بهبود میبخشد و همچنین دامنه حرکت را برای انواع مختلف درد ازجمله درد زانو افزایش میدهد.
اوزون تراپی (تزریق پرولوزون). پرولوزون یک نوع تزریق درمانی به بافت همبند است که محتوی مواد تولیدکننده کلاژن و گاز اوزون است؛ گاز اوزون میتواند بافت همبند داخل یا اطراف مفصل آسیبدیده یا ضعیف را ترمیم کند. پرولوزون به بافت همبند آسیبدیدهی داخل و اطراف یک مفصل تزریق میشود تا نواحی آسیبدیده را بازسازی کند. با ترمیم بافت همبند، دردهای مزمن به طور دائمی رفع میشود.
درمان به روش تحریک الکتریکی. اشکال مختلفی از تحریک الکتریکی وجود دارد که برای زانو درد مناسب هستند:
- تحریک الکتریکی عصبی عضلانی (NMES). در این روش یک عضله منقبضشده به صورت تصادفی از طریق پالسهای الکتریکی کوچک، مورد هدف قرار میگیرد. این پالسها عصبهای عضلات را تحت تأثیر قرار میدهند. این روش به طور مستقیم بعد از جلسه درمانی، درد زانو را کاهش میدهد.
- تحریک الکتریکی عصب با فرکانس بالا (h-TENS)
- تحریک الکتریکی عصب با فرکانس پایین (I-TENS)
- جریان الکتریکی تداخلی (IFC. (IFC در درمان درد زانو مؤثرتر است.
- تحریک عصبی با روش تعاملی غیرتهاجمی (NIN)
- تحریک الکتریکی پالسی (PES)
آرتروسکوپی زانو. آرتروسکوپی یک درمان جراحی است که توسط متخصصین ارتوپدی در موارد مختلفی از آن استفاده می شود. آرتروسکوپی زانو روشی برای دیدن داخل مفصل است.کل مراحل آرتروسکوپی زانو ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد.
عمل جایگزینی زانو. در صورتی که گزینههای درمانی کمتر تهاجمی جوابگو نباشند، عمل جراحی را در نظر بگیرید. جراح انتهای فمور و تیبیا (استخوانهای بالایی و پایینی پا)، جایی که این دو به هم میرسند، را روکش میکند و غضروف آسیبدیده را با پروتزهای فلزی و پلاستیکی جایگزین میکند. این روش بسیار شدید و مؤثر است و بعد از درمان علاوه بر بازیافتن تمامی فعالیتهای روزمره خود، میتوانید از پله نیز بالا و پایین بروید.
سلام ، تق تق صدا دادن زانو موقع راه رفتن ( البته گاهی اوقات) میتونه نشانه ی آرتروز باشه؟
نه در همه موارد