کاربرد انواع الکتروتراپی (دستگاه TENS، اولتراسوند) در فیزیوتراپی
از زمانی که الکتروتراپی وارد درمان‌های فیزیوتراپی شده است، تکنیک‌های انجام آن دچار تغییرات بسیار چشمگیری شده است و در حال حاضر نیز روش‌های الکتروتراپی (TENS) همچنان در حال تغییر و تحولات بسیار هستند. فیزیوتراپیست‌ها از دستگاه‌های الکتروفیزیکال برای درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها و مشکلات استفاده می‌کنند. این دستگاه‌ها از امواج صوتی، امواج الکترومغناطیسی و جریان الکتریکی برای تحریک کردن عصب‌ها و عضلات استفاده می‌کنند. الکتروتراپی با دستگاه TENS به عنوان یک مکمل برای درمان‌های قدیمی فیزیوتراپی عمل می‌کند.
[alert type=”custom” close=”false” icon=”fa fa-hand-o-left” color=”#000000″ background_color=”#cacaca”]
روش‌های درمانی مختلفی هستند که جزء گروه روش‌های درمانی الکتروتراپی محسوب می‌شوند. بعد از معاینه و ارزیابی وضعیت شما و مشاوره با یکی از فیزیوتراپیست‌های ما در کلینیک تخصصی طب فیزیکی وتوانبخشی دکتر رئیس‌السادات، ممکن است یکی از روش‌های الکتروتراپی برای شما تجویز شود. الکتروتراپی معمولا همراه با یک برنامه‌ی ورزشی مخصوص و هدفمند است که باید در خانه یا در کلینیک انجام دهید. روش‌های الکتروتراپی که ممکن است تجویز شوند عبارتند از: اولتراسوند، درمان با موج کوتاه پالسی، TENS (تحریک الکتریکی عصب‌ها) و درمان با امواج تداخلی (IFT). در صورتی که می‌خواهید یک وقت قبلی جهت ویزیت یا مشاوره تعیین کنید، می‌توانید با شماره‌های ۰۲۱۲۲۱۱۹۹۴۶ – ۰۲۱۲۲۱۱۹۹۴۸ تماس حاصل فرمایید. در نظر داشته باشید که تمامی بیماران به انجام الکتروتراپی نیاز ندارند و طی اولین جلسه‌ی معاینه و مشاوره با فیزیوتراپیست مشخص می‌شود که شما نیاز به الکتروتراپی دارید یا خیر.[/alert]
روش‌های انجام الکتروتراپی
با توجه به سیستم طبیعی انرژی در سلول‌ها، دو روش برای اعمال الکتروتراپی در فیزیوتراپی وجود دارد:
- می توان به اندازه‌ای انرژی به غشای سلولی اعمال کرد که بر انرژی غشای سلولی غلبه کند و در نتیجه سلول را وادار کند که واکنش‌های خود را تغییر دهد.
- در روش دوم، می‌توان انرژی بسیار کمی به سلول اعمال کرد و به جای وادار کردن غشای سلولی به تغییر واکنش، تنها کمی آن را تحریک کرد.
اعمال انرژی کم به غشای سلولی موجب تحریک غشا و در نتیجه تحریک سلول می‌شود. سلول‌های تحریک شده رفتاری مشابه با دیگر سلول‌ها دارند اما عملکرد آنها بسیار سریع‌تر و شدیدتر است. در واقع این درمان با الکتروتراپی نیست که موجب درمان شما می‌شود بلکه، سلول‌های تحریک شده موجب پیشروی روند درمان می‌شوند. اعمال انرژی یا جریان بسیار ضعیف موجب افزایش توانایی طبیعی سلول‌ها برای بازسازی و ترمیم بدن می‌شود. به جای ضربه زدن به سلول‌ها با انرژی بسیار بالا و وادار کردن انها به نشان دادن واکنش، در روش دوم، از انرژی بسیار کمی برای تحریک سلول استفاده می‌شود تا سطح عملکرد سلول بهبود یابد و به همین خاطر در این روش از منابع طبیعی بدن برای بهبود آسیب بهره برده می‌شود.
روش‌های درمانی (تراپی‌ها) در الکتروتراپی
در ادامه با روش‌های الکتروتراپی اصلی و کاربرد الکترو تراپی در فیزیوتراپی آشنا می‌شویم:
TENS (تحریک الکتریکی عصب‌ها)
TENS یا تحریک الکتریکی عصب‌ها، روشی تسکین در بدون استفاده از دارو است. در این روش سلول‌ها تحریک می‌شوند تا تمرکز آنها از انتقال سیگنال‌های درد برداشته شود و یا سلول‌های مغزی تحریک می‌شوند تا به بدن شما دستور دهند که مواد مسکن طبیعی را ترشح کند.
TENS (تحریک الکتریکی عصب‌ها) چگونه عمل می‌کند؟
یک وسیله‌ی الکتریکی کوچک (مانند واکمن‌های قدیمی) پالس‌های الکتریکی ضعیفی را از طریق پوست به بدن منتقل می‌کند. امروزه دستگاه‌های TENS سبک و کوچکی در بازار موجود هستند که اندازه‌ی آنها به اندازه کارت بانکی است و شما می‌توانید دستگاه‌ها به لباس خود گیره کنید یا در جیب خود بگذارید. این دستگاه توسط سیم‌های به پدهایی متصل می‌شود که این پدها چسبنده هستند و به پوست بدن می‌چسبند. این پدها روی نواحی دردناک بدن قرار داده می‌شوند و سپس با شروع کار دستگاه، جریان الکترکی ضعیفی به ناحیه مورد نظر منتقل می‌شود.
TENS به دو روش عمل می‌کند:
اول: بر روی فرکانس بالا و با انتخاب تارهای عصبی که موجب بروز درد نشده‌اند، تا سیگنال‌هایی به مغز منتقل شود که مغز سیگنال‌های درد را مسدود کند. تحریک با فرکانس بالا را می‌توان حتی تا چند ساعت تحمل نمود اما نتایج این روش و مدت زمانی که درد تسکین پیدا می‌کند، کوتاه است.
دوم: تحریک با فرکانس پایین برای وادار کردن بدن به ترشح اندورفین (هورمون طبیعی ضددرد در بدن) و فعال کردن سیستم طبیعی کنترل درد در بدن. تحریک با فرکانس پایین که گاها “تحریک مشابه طب سوزنی” نیز نامیده می‌شود برای بیمار کمی دردناک و تحمل آن مشکل است و بیماران در حدود ۲۰ الی ۳۰ دقیقه می‌توانند این درمان را ادامه دهند. اما نتایج این روش مدت زمان بسیار بیشتری ادامه خواهد داشت.
کاربرد‌های TENS (تحریک الکتریکی عصب‌ها)
TENS به طور گسترده‌ای در سرتاسر جهان برای درمان بسیاری از دردها از جمله موارد زیر به کار می‌رود:
- آرتروز
- درد پایین کمر
- درد زایمان
- دردهای عصبی مانند درد فانتوم
اولتراسوندتراپی
ارتعاشات مکانیکی ناشی از افزایش فرکانس چیزی است که ما به عنوان انرژی صوتی می‌شناسیم. دامنه‌ی طبیعی صدای انسان در حدود ۱۶ هرتز تا حدود ۱۵ الی ۲۰٫۰۰۰ هرتز (در کودکان و نوجوانان) است. صدایی که دارای فرکانسی بالاتر از این باشد با نام اولتراسوند شناخته می‌شود.
اولتراسوندتراپی چگونه عمل می‌کند؟
فرایند بهبودی شما بعد از بروز یک آسیب، جدای از بافت آسیب‌دیده، شامل یک سری از مراحل ترمیمی پیچیده در بافت‌های کل بدن است. تصور پزشکان این است که ارتعاشات مکانیکی ایجاد شده بر اثر امواج اولتراسوند می‌تواند توانایی بدن برای ترمیم و بازسازی کارآمدتر را بهبود دهد.
آیا اولتراسوند دردناک است؟
فرکانس‌های مورد استفاده در دستگاه اولتراسوند انقدر بالا هستند که شما متوجه عملکرد دستگاه نمی شوید. فیزیوتراپیست در ابتدا یک ژل خنک‌کننده روی محل مورد نظر روی پوست شما می‌زند. این ژل در انتقال موثر امواج صوتی کمک بسیاری می‌کند. در واقع این ژل کمک می‌کند که امواج صوتی دقیقا به ناحیه مورد نظر درمانگر منتقل شوند. شما در حین کاربرد اولتراسوندتراپی دردی احساس نمی کنید و در صورتی که هر گونه احساس ناراحتی یا درد داشتید لازم است که فیزیوتراپ خود را مطلع کنید.
به چند جلسه اولتراسوندتراپی نیاز دارید؟
این موضوع تا حدود بسیار زیادی به شرایط خاص شما بستگی دارد. این موضوع در طی جلسه‌ی مشاوره توسط شما و فیزیوتراپیست شما مورد بررسی قرار می‌گیرد.
درمان با امواج کوتاه پالسی
اعتقاد پزشکان این است که در این روش درمانی از تاثیرات میدان‌های الکتریکی و مغناطیسی برای بهبود کارایی بدن در طی پروسه‌ی بازسازی و ترمیم بافت‌های نرم، استفاده می‌شود.
امواج کوتاه پالسی چگونه عمل می‌کنند؟
تاثیرات بالینی امواج کوتاه پالسی عمدتا به فازهای التهابی و ترمیمی سیستم اسکلتی-عضلانی و بافت‌های نرم بدن مربوط می‌شود. تاثیرات امواج کوتاه پالسی تا حدود بسیار زیادی مشابه با امواج اولتراسوند است.
آیا درمان با امواج کوتاه پالسی دردناک است؟
شما نباید به هیچ وجه متوجه کار دستگاه شوید. در صورتی که در هر مرحله از درمان، درد یا ناراحتی احساس کردید حتما فیزیوتراپیست خود را مطلع کنید.
درمان با امواج کوتاه پالسی چقدر طول می‌کشد؟
به طور معمول جلسات درمانی بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد. مدت زمان دقیق جلسه‌ی درمانی به شرایط و نیاز‌های خاص هر بیمار بستگی دارد.
به چند جلسه درمان با امواج کوتاه پالسی نیاز دارید؟
این موضوع به شرایط خاص شما و اهداف درمانی شما بستگی دارد. این موضوع طی جلسه‌ی معاینه و مشاوره‌ی اولیه با شما مطرح شده و بررسی می‌شود.
اینترفرنشیال یا درمان تداخلی (ITF)
اینترفرنشیال یا درمان تداخلی یکی دیگر از مدالیته‌های درمانی (روش‌های درمانی جایگزین) از نوع الکتروتراپی است که در واقع نوع عمیق‌تری از TENS می‌باشد. در این روش از دو جریان فرکانسی بالا استفاده می‌شود که به میزان بسیار کمی خارج از فاز هستند. این دو موج از طریق پوست به طور همزمان به سمت بدن منتشر می‌شوند و جهت انتشار انها به نحوی تنظیم می‌شود که با یکدیگر تداخل پیدا کنند. این تداخل امواج موحب تشکیل موجی می‌شود که خصوصیات موج با فرکانس پایین را دارد که بافت‌های عمقی بدن را تحریک می‌کند.
اینترفرنشیال یا درمان تداخلی توسط فیزیوتراپیست انجام می‌شود. فیزیوتراپیست دو اسفنج مرطوب را روی پوست بدن می‌گذارد و از طریق این دو، یک جریان الکتریکی ضعیف به بدن فرستاده می‌شود و احساسی مانند سوزن‌سوزن شدن و گزگز در بدن ایجاد می‌کند. فیزیوتراپیست با تنظیم این جریان‌ها و محل اعمال آنها می‌تواند بافت مورد نظر خود را هدف قرار داده و درمان را انجام دهد.
کاربرد‌های بالینی اینترفرنشیال یا درمان تداخلی (ITF)
مواردی که اینترفرنشیال یا درمان تداخلی در ان توانسته موثر واقع شود به پنج دسته‌ی اصلی زیر تقسیم می‌شوند:
- تسکین درد (با روش مشابه TENS)
- تحریک عضلات و پیشگیری از تحلیل رفتن عضلات، بازآموزی عصب و عضله، حفظ دامنه‌ی حرکتی
- افزایش جریان خون موضعی
- کاهش اِدِم (تورم)
- تحریک بافت‌ها برای ترمیم و بازسازی
اینترفرنشیال یا درمان تداخلی (ITF) چگونه عمل می‌کند؟
در مواردی که آسیب بیمار حاد باشد، اعمال درمان‌های کوتاه ۵ الی ۱۰ دقیقه‌ای برای رسیدن به نتایج مورد نظر کافی است. در سایر موارد ممکن است لازم باشد که بافت‌های برای مدت زمان طولانی‌تری و در حدود ۲۰ الی ۳۰ دقیقه تحریک شوند. پیشنهاد می‌شود که در ابتدای درمان و هنگامی که آسیب بیمار حاد است، درمان در بازه‌های زمانی کوتاه‌تر انجام شود.
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.