مولتیپل اسکلروزیس بیماری ام اس

مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) چیست؟

طبق آمارها در دنیا از جمله ایران بیماری MS در حال افزایش است به نحوی كه هم اكنون سی هزار بیمار مبتلا به MS در ایران وجود دارد.

مبتلایان به بیماری ام اس همیشه ترس از فعالیت دارند. عدم تعادل درحین راه رفتن، لرزش، ناپایداری در راه رفتن، سرگیجه، حرکات ناگهانی اندامها، عدم هماهنگی بدن و ضعف ، عواملی است که مبتلایان به بیماری ام.اس  را از حضور در عرصه های اجتماع باز می دارد. طبق تحقیقات ، (تمرین کردن) ، مسافت راه رفتن و قدرت بیماران ام اس را افزایش می دهد.

مبتلایان به بیماری ام.اس ممکن است دچار یک مشکل حسی ساده یا فلج هر چهار اندام شوند. بیماری ام اس اغلب باعث حساس و زود رنج شدن، افسردگی و کاهش اعتماد به نفس مبتلایان می شود. بیماران مبتلا به ام اس به دلیل وجود مشکلاتی نظیر اختلال کنترل اسفنکتری و یا ناتوانی در راه رفتن ، برای اجتناب از جلب توجه دیگران ، تمایل کمتری به حضور در جامعه نشان می دهند. یکی از معمول ترین علائم مولتیپل اسکلروزیس خستگی می باشد که در نهایت روی دو سوم بیماران اثر می گذارد.و آن را به عنوان بیشترین عامل ناتوان کننده بیماری بیان می کنند.

روش درمان ام اس

در حال حاضر MS درمان قطعی ندارد و اكثر داروهای مصرفی در MS برای محدود كردن بیماری استفاده می شوند (نظیر اینترفرون). بیماری MS با شكل های مختلف و با علائم متفاوت در افراد ظاهر می شود بنابراین درمان های متفاوتی مورد نیاز است كه توسط پزشك تشخیص داده می شود.

رژیم غذایی خاصی برای بیماران مبتلا به MS مشخص نشده است اما استفاده از چربی های غیراشباع مانند قرص روغن ماهی، روغن زیتون، امگا ۳ و امگا ۶ را برای این بیماران مفید دانسته اند.

گرما در بدتر شدن بیماری موثر است. قرار گرفتن در هوای گرم و یا مكان هایی نظیر سونا برای این بیماران ممنوعیت دارد.بعضی  از ورزش های سبك مانند آیروبیك و یوگا كه باعث كاهش در سفتی عضلات و آرامش روحی می شوند برای این بیماران مفبد می باشد.

نقش طب فیزیکی و توانبخشی در پیشگیری و درمان ام اس چیست؟

از آن جایی که هنوز علت خاص ابتلا به بیماری ام اس شناخته نشده ، بهترین اقدام برای پیشگیری از این بیماری، ایجاد سبک زندگی سالم است. انجام حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت جسمی متوسط (ورزش درمانی ) در هر هفته (۳۰ دقیقه در پنج روز از هفته)، رعایت رژیم غذایی سالم، خوابیدن به اندازه کافی و مدیریت استرس و فشار روانی روزانه ، همگی از جنبه‌های سبک زندگی سالم به شمار می‌روند. تشخیص زود هنگام و درمان مناسب بیماری ام اس زندگی پویا و موفقیت‌آمیزتری را برای بیماران به وجود خواهد آورد.

بیماران مبتلا به ام اس به فیزیوتراپی، کار درمانی، گفتار درمانی و مشاوره روانپزشکی نیاز دارند. این درمان ها که در بیماری ام اس به عنوان درمان های مکمل نامیده می شوند، باعث تکمیل و یا تقویت درمانهای داروئی می شوند. طب فیزیکی و توانبخشی با استفاده از تمرینات ورزشی و تحریک الکتریکی باعث بهبود عملکرد اولیه عضلات می شود تا عضلات بتوانند دوباره مثل قبل از حمله، عمل خود را انجام دهند.

بیشتر افراد دچار ام اس می‌توانند به راه رفتن ادامه دهند. کفش‌های ارتوتیک یا بریس‌های ساق پا می‌تواند به افزایش پایداری فرد هنگام راه رفتن کمک کند. اگر یک پای‌ بیمار قوی‌تر از پای دیگر است، استفاده از عصا می‌تواند به راه رفتن این افراد  کمک کند.افرادی که دچار ضعف شدید در پاهایشان هستند ممکن است نیاز به استفاده از واکر داشته باشند. و افرادی که توانایی حفظ تعادل ندارند یا زود خسته می‌شوند، صندلی چرخدار یا اسکوتر به حرکت آنها کمک می کند.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با تجویز ورزش درمانی و تمرین های هوازی ، به تقویت عضلات ، تقویت گردش خون و بهبود حرکت مفاصل بیمار کمک می کند. ورزش می‌تواند سفتی، خستگی و سایر علائم ام اس را بهبود بخشد. اما ورزش کردن بیش از حد ممکن است وضعیت را بدتر کند.

از مشکلات عمده بیماران مبتلا به ام اس ، عدم تعادل درحین راه رفتن، لرزش، ناپایداری در راه رفتن، سرگیجه، حرکات ناگهانی اندامها، عدم هماهنگی بدن و ضعف می باشد و از آن جایی که بیشتر این بیماران جوان و در سنین فعالیت می باشند ارائه آموزشهای مناسب در زمینه ورزش در افزایش سطح توانمندی جسمانی آنان موثر خواهد بود.طب فیزیکی و توانبخشی به بازگشت بیماران دچار ام اس به نقش‌های اجرایی در خانه، محل کار و جامعه کمک می کند.

بیماران مبتلا به ام اس در مراحل اولیه بیماری با بروز تغییراتی در توانایی راه رفتن، حفظ تعادل و تنفس روبه‌رو می‌شوند. این نشانه‌های اولیه، در صورت نادیده گرفته شدن این نشانه‌های اولیه، در صورت نادیده گرفته شدن ، به ناتوانی بیشتر منجر می‌شوند. زمانی که تشخیص ام اس تأیید می‌شود، بهتر است که فیزیوتراپی بی‌درنگ شروع شود تا به بیمار در مبارزه با چالش‌های ملایم کمک شده و سرعت پیشرفت علایم و نشانه های بیماری را کاهش یابد. بيماران ام اس تفاوت زيادي با هم داشته و از نظر زمان ابتلا و شدت پيشرفت بيماري نيز با هم متفاوت هستند.به همین دلیل يك تمرين خاص را نمي توان براي همه توصيه نمود چون ممكن است براي برخي مفيد نباشد. متخصص توانبخشی با تجویز تمرینات مناسب با توجه به وضعیت هر بیمار ، به بهبود عملکرد و بالا بردن توانایی حرکتی بیمار کمک می کند.

شنا و آب درمانی نیز به دلیل سبک شدن وزن بدن در آب ، از مفیدترین تمرینات توانبخشی برای مبتلایان به ام اس می باشد.

انجام فيزيوتراپي بايستي بصورت پيوسته و بلند مدت باشد تا بهترين نتيجه را براي بيمار در بر داشته باشد, در غير اين صورت نتيجه مورد نظر حاصل نخواهد شد.